30 Χρόνια Θεραπευτικές Κοινότητες στην Ελλάδα. Μια αξιόπιστη απάντηση στα Ναρκωτικά και την ναρκοκουλτούρα.
Γιάννης Μίλτος
Σύμβουλος εξαρτήσεων
Υπεύθυνος ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ
Η τελευταία τριετία υπήρξε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδος για τη χώρα μας, καθώς η κρίση εδραιώθηκε σε όλο το φάσμα της οικονομικής πολιτικής και κοινωνικής ζωής . Οι επιπτώσεις είναι πιο έντονες για τους ευάλωτους πληθυσμούς, όπως οι χρήστες ουσιών, που ήταν ήδη πολλαπλώς επιβαρυμένοι πριν από την κρίση. Μεταξύ των χρηστών που κάνουν ενδοφλέβια χρήση ουσιών ο αριθμός νέων κρουσμάτων HIV πολλαπλαστιάστηκε. Εξίσου ανησυχητικά αυξάνονται και οι δείκτες επιπολασμού της ηπατίτιδας C. Διαπιστώνεται επίσης η στροφή των εξαρτημένων σε νέες πιο οικονομικές αλλά εξαιρετικά επικίνδυνες ουσίες, όπως η κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη. Παράλληλα , η κρίση επηρεάζει το κίνητρό τους για θεραπεία, τις προοπτικές ισότιμης και παραγωγικής επανένταξής τους στην κοινωνία, καθώς και τη δυνατότητα του οικογενειακού τους περιβάλλοντος να κινητοποιηθεί και να στηρίξει την προσπάθεια απεξάρτησης. Την ίδια στιγμή ευνοεί πολλούς από τους επιβαρυντικούς ατομικούς, οικογενειακούς και κοινωνικούς παράγοντες που οδηγούν στη χρήση παράνομων και νόμιμων ουσιών. Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη υγεία, την ασφάλεια και τη συνοχή της ελληνικής κοινωνίας είναι προφανείς.
Ειδικά στην περιοχή μας τις τελευταίες μέρες γινόμαστε καθημερινά αποδέκτες ειδήσεων που αφορούν στον ευαίσθητο αυτό χώρο και προκαλούν προβληματισμό και αγωνία.
Αστυνομικοί της δίωξης ναρκωτικών εμπλέκονται σε κυκλώματα εμπορίας, οικογένειες ολόκληρες (μάνα με γιούς) συλλαμβάνονται για διακίνηση , προγράμματα κινδυνεύουν να κλείσουν λόγω της υποχρηματοδότησης, διώκεται ποινικά η επιστημονική υπεύθυνη του 18 Ανω, κ.α.
Η κρίση δεν οξύνει μόνο τα κοινωνικά προβλήματα, αλλά περιορίζει δραματικά και τις δυνατότητες αντιμετώπισής τους, επειδή οδηγεί σε συρρίκνωση την κοινωνική πολιτική και το κράτος πρόνοιας . Υπηρεσίες και προγράμματα στο χώρο της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας χρειάζεται να αναπροσαρμόσουν τη στρατηγική τους, για να αντεπεξέλθουν στους μειωμένους προϋπολογισμούς , την αδυναμία προσλήψεων και τις επιπτώσεις που έχουν στους εξυπηρετούμενους αλλά και το προσωπικό τους η κρίση και τα μέτρα λιτότητας.
Τη δεδομένη στιγμή είναι σημαντικό να αναπτυχθούν κοινωνικές δράσεις που εστιάζουν στην αλληλεγγύη προς αυτούς που την έχουν ανάγκη, στην κινητοποίηση μπροστά στα προβλήματα, στην αντίσταση στη διαφθορά και την ανάληψη προσωπικής ευθύνης. Ένα τέτοιο κίνημα αποτελεί το μοντέλο της θεραπευτικής κοινότητας, που από τη γέννησή της πριν από 30 χρόνια στην Ελλάδα επεδίωξε την αλλαγή στον τρόπο παρέμβασης του συστήματος υγείας και κοινωνικής πρόνοιας. Η αυτοδιαχείριση, η αυτοβοήθεια και η αλληλοβοήθεια (βασικά στοιχεία λειτουργίας) αποτελούν το κατάλληλο έδαφος για την ατομική αλλαγή και την ανάπτυξη κοινωνικής δράσης.
Το Θεραπευτικό Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ στη Μαγνησία να δίνει μία στιβαρή απάντηση μέσα από το καθημερινό του έργο.Μέσα σε ένα οργανωμένο, ασφαλές και «καθαρό» από ουσίες περιβάλλον, προσφέρονται δωρεάν και χωρίς λίστες αναμονής πολύπλευρες υπηρεσίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών στην τοπική κοινωνία , σε στενή συνεργασία μαζί της. Η παρέμβαση του προγράμματος εμπεριέχει:
- Έγκυρη και υπεύθυνη ενημέρωση για την εξάρτηση και τις δυνατότητες θεραπείας στους χρήστες ουσιών, τις οικογένειές τους και κάθε ενδιαφερόμενο.
- «Στεγνό» πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης στους χρήστες ουσιών μέχρι την πλήρη απεξάρτηση και κοινωνική τους επανένταξη.
- Πρόγραμμα συστημικής υποστήριξης για τους συγγενείς και άλλα άτομα του στενού περιβάλλοντος του χρήστη όσο διαρκεί η διαδικασία απεξάρτησης, αλλά ακόμα κι όταν ο ίδιος ο χρήστης δεν έχει ενταχθεί σε θεραπεία.
- Εκπαιδευτική και επαγγελματικήσυμβουλευτική στα μέλη του Προγράμματος καθώς και υποστήριξη για την ένταξη στην αγορά εργασίας μέσω του Κλαμπ Εργασίας
- Δημιουργία ενός ισχυρού τοπικού δικτύου ενημέρωσης και πρόληψης ενάντια στα ναρκωτικά, σε συνεργασία με άλλους φορείς της πόλης, μέσα από τα προγράμματα σε γειτονιές, σχολεία συλλόγους, υπηρεσίες κ.α.,
- Πρωτοβουλίες για τον πολιτισμό, την κοινωνία και το περιβάλλον με τη συμμετοχή των μελών του προγράμματος και τη συνεργασία κατοίκων και τοπικών φορέων.
- Εκπαίδευση σε επαγγελματικές ομάδες της ευρύτερης περιοχής που έρχονται σε επαφή με το πρόβλημα των ναρκωτικών, όπως επαγγελματίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας, φαρμακοποιούς , εκπαιδευτικούς, αστυνομικούς κ.λ.π.
Την τριετία της κρίσης το ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ ανέπτυξε συνεργασίες και δραστηριοποιήθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας με ενημερωτικές εκδηλώσεις , με καθαρισμούς ακτών και του λόφου της Γορίτσας, διάνοιξη καλντεριμιού στο Πήλιο, κατασκευαστικές παρεμβάσεις και αναπλάσεις παιδότοπων, εθελοντική εργασία, συνεισφορά στο κοινωνικό παντοπωλείο κ.α.
Προτάσσοντας το δικαίωμα στη θεραπεία και την κοινωνική επανένταξη, το ΚΕΘΕΑ ΠΙΛΟΤΟΣ συνεχίζει και διευρύνει τις παρεμβάσεις του στη Μαγνησία, σε συνεργασία με όλες τις «υγιείς» δυνάμεις, για να ανταποκριθεί στις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες και αιτήματα της τοπικής κοινωνίας.